Behandeling van clusterhoofdpijn

De behandeling van clusterhoofdpijn richt zich enerzijds op de hoofdpijnaanval zelf en anderzijds op het voorkomen van nieuwe aanvallen. Om de pijn tijdens een aanval te verlichten is het toedienen van 100 procent zuurstof één van de meeste gebruikte behandelingen. Het injecteren van een medicijn zoals Sumatriptan is ook een effectieve behandelmethode. De behandelingen vinden altijd plaats op voorschrift van de neuroloog.

Preventieve medicijnen zijn het meest effectief voor mensen met clusterhoofdpijn. U kunt deze medicijnen op dagelijkse basis tijdens een periode van clusterhoofdpijn innemen om zo de aanvallen niet te laten terugkeren. De medicatie is effectief maar moet altijd worden gebruikt onder strikte begeleiding van de neuroloog.

Omdat de pijn van clusterhoofdpijn vaak plotseling komt opzetten en binnen korte tijd weer kan verdwijnen, heeft het innemen van over-the-counter pijnstillers zoals aspirine of Ibuprofen niet zoveel effect. De hoofdpijn is meestal al weer verdwenen als het medicijn begint te werken.

Hieronder vindt u een aantal behandelmogelijkheden die een neuroloog kan inzetten. Enerzijds gaat het om acute behandelmogelijkheden voor tijdens een hoofdpijnaanval. Anderzijds zal een behandeltraject worden gestart om de kans op nieuwe aanvallen te verkleinen.

Acute behandeling van clusterhoofdpijn

De neuroloog kan een aantal vormen van behandeling voorstellen tijdens een hoofdpijnaanval. Deze behandelingen zijn erop gericht de pijn te verlichten en de duur van de aanval te verkorten.

Zuurstof

Het kort inademen van honderd procent zuurstof via een masker (minimaal 7 liter per minuut) kan een drastisch verlichting van de pijnklachten geven. Binnen vijftien minuten heeft deze veilige en goedkope methode al effect. Belangrijk nadeel is echter dat u continu een zuurstoftank bij u moet dragen. In combinatie met de zuurstofregelaar kan dit als zeer lastig worden ervaren tijdens de dagelijkse activiteiten.

Triptanen

Sumatriptan dat in injecteerbare vorm ook vaak gebruikt wordt om migraine te behandelen, kan een effectieve behandeling zijn voor plotselinge clusterhoofdpijn. De eerste injectie wordt altijd gedaan door een medisch specialist en onder observatie. Sumatriptan is het meest effectief in de vorm van een injectie, maar is ook verkrijgbaar als neusspray. Het gebruik van Sumatriptan wordt afgeraden bij mensen met een hoge bloeddruk of een ischemische hartziekte.

Een andere triptaan is Zolmitriptan dat ook in tabletvorm of als neusspray beschikbaar is. Een alternatief indien andere medicatie of behandeling niet mogelijk is.

Octreotide

Octreotide is een injecteerbare en synthetische versie van het hormoon somotastatine en kan effectief zijn bij de behandeling van acute clusterhoofdpijn. In tegenstelling tot de meeste triptanen kan dit medicijn meestal wel veilig worden toegediend bij mensen met een hoge bloeddruk of een ischemische hartziekte.

Plaatselijke verdoving

Verschillende locale anesthetica zoals lidocaine kan effectief zijn bij acute cluster hoofdpijn als deze in de neusholte wordt toegediend.

Dihydroergotamine

Dihydroergotamine of DHE is een medicijn dat verkrijgbaar is in intraveneuze, injecteerbare en inhaleerbare vorm. Het is een effectieve pijnstiller voor mensen met clusterhoofdpijn. In de vorm van een inhalator werkt dit medicijn het minst snel.

Preventieve behandeling van clusterhoofdpijn

Preventieve behandeling van clusterhoofdpijn begint aan het begin van een clusterperiode met als doel het onderdrukken van nieuwe aanvallen. Welke geneesmiddel de arts daarvoor inzet is zeer sterk afhankelijk van de duur van de aanvallen en de regelmatigheid van de hoofdpijn aanvallen. Het medicijngebruik kan onder begeleiding van de arts worden afgebouwd indien er een verwachting bestaat dat een cluster periode eindigt.

Preventieve medicatie

In de preventieve fase kan de arts verschillende medicijnen voorschrijven. Calciumantagonisten zullen vaak de eerste keuze van de arts. Daarnaast hebben corticosteroïden dankzij de ontstekingonderdrukkende werking ook vaak een preventief effect. Langdurig gebruik hiervan is echter uitgesloten in verband met de heftige bijwerkingen. Lithiumcarbonaat (Lithium) wordt gebruikt om bipolaire stoornissen te behandelen, maar is ook effectief in het voorkomen van chronische cluster hoofdpijn. Mogelijke bijwerkingen zijn echter spiersamentrekking, een overactieve blaas en in ernstige gevallen zelfs nierschade.

Er zijn meerdere onderzoeken die aantonen dan het innemen van tien milligram melatonine in de avond de frequentie van cluster hoofdpijn aanvallen verminderen. Andere preventieve medicijnen die worden gebruikt voor cluster hoofdpijn zijn anti-epileptici zoals natriumvalproaat (Depakine) en topiramaat (Topamax).

Zenuwblokkade

Het injecteren van een verdovend middel (bijvoorbeeld corticosteroïden) rond het gebied van de occipitale zenuw (aan de achterkant van het hoofd) kan clusterhoofdpijn voorkomen. Een achterhoofd zenuwblokkade kan nuttig zijn voor tijdelijke vrijstelling van pijn totdat lange termijn medicijnen in werking treden.

Chirurgie

In zeer zeldzame gevallen beveelt men een operatie aan voor mensen met chronische cluster hoofdpijn. Dit gaat om mensen waarbij agressieve behandeling niet helpt of mensen die de medicatie of de bijwerkingen niet kunnen verdragen. Deze procedures richten zich vaak op de zenuwbanen die verantwoordelijk zijn voor de pijn, de nervus trigeminus. Dat is het gebied achter en rond het oog. Er bestaan echter twijfels over de lange termijn voordelen van een dergelijke ingreep. Daarbij moet ook rekening worden gehouden met complicaties zoals spierzwakte in de kaak en zintuiglijk verlies in delen van het gezicht. Deze procedure wordt om die redenen zelden uitgevoerd.

Nieuwere behandelingen van clusterhoofdpijn

Wetenschappers zijn continu bezig om meer te leren over de oorzaken van clusterhoofdpijn en zijn daarom steeds meer in staat specifieke behandelingen voor clusterhoofdpijn te ontwikkelen. Er bestaat een nieuwe behandeling waarbij de occipitale zenuw wordt gestimuleerd. Voor de behandeling van mensen met zeer regelmatige clusterhoofdpijn test men een soort van stimulator (ter grootte van een pacemaker) dat impulsen via elektroden naar de achterhoofdzenuw stuurt. Uit de onderzoeken bleek dat de geïmplanteerde stimulator de pijn bij sommige mensen verminderd en dat het apparaat veilig en goed te verdragen is door de patiënt.

Soortgelijk onderzoek is ook aan de gang waarbij de hypothalamus door een geïmplanteerde stimulator wordt gestimuleerd. De hypothalamus is het gebied van de hersenen dat in verband staat met de timing van cluster periodes. Stimulatie van dit deel van de hersenen kan verlichting geven voor mensen met ernstige en chronische clusterhoofdpijn. Neurologie Centrum Amsterdam werkt mee aan deze wetenschappelijke onderzoeken.

naar boven