Wat is Multiple Sclerose? (MS)

Multiple Sclerose is een aandoening van het centrale zenuwstelsel dat kan leiden tot invaliditeit. In de eerste fase breken afweercellen van het immuunsysteem het beschermende omhulsel rondom de zenuwen af. Hierdoor wordt de communicatie tussen uw hersenen en de rest van uw lichaam verstoort. Uiteindelijk kan dit leiden tot een verslechtering van de zenuwen en in principe is dat proces onomkeerbaar.

Het is belangrijk om te weten dat er nog steeds geen remedie bestaat voor multiple sclerose. Er zijn echter wel behandelingen die kunnen helpen bij het ziekteverloop of het verminderen van de symptomen.

naar boven

Wat zijn de symptomen van MS?

De symptomen van MS variëren zeer sterk en zijn zeer afhankelijk van de mate van zenuwbeschadiging. Mensen met een zeer ernstige vorm van Multiple Sclerose verliezen het vermogen om te lopen of te praten. Het diagnosticeren van Multiple Sclerose is in het begin moeilijk doordat symptomen komen en gaan en soms zelfs enkele maanden helemaal verdwijnen. De symptomen van Multiple Sclerose lopen zeer sterk uiteen en zijn zeer afhankelijk van de locatie van de aangedane zenuwcellen. Tekenen en symptomen van Multiple Sclerose kunnen zijn:

• Gedeeltelijke of zelfs volledig verlies van gezichtsvermogen. In de meeste gevallen begint dit bij één oog en gaat vaak gepaard met een pijnlijk gevoel tijdens het knipperen.
• Verlies van gevoel en verminderde kracht van een of meer ledematen. Meestal begint dit aan één zijde van het lichaam en meestal aan de onderzijde van het lichaam.
• Dubbel zicht en wazig zicht.
• Tintelingen of pijn in delen van het lichaam.
• Gevoel van elektrische schokken die optreden na bepaalde bewegingen van het hoofd.
• Tremor (schudbewegingen), verminderde coördinatie en verminderde grip.
• Vermoeidheid
• Duizeligheid

De meeste mensen met Multiple Sclerose ervaren met name in het beginstadium van de ziekte terugvallen van symptomen. Het kan zelfs dat symptomen van MS helemaal verdwijnen. Symptomen van Multiple Sclerose worden vaak verergerd en veroorzaakt door een verhoogde lichaamstemperatuur.

Wat zijn de mogelijke oorzaken van MS?

De oorzaken van Multiple Sclerose zijn onbekend. Men gaat er vanuit dat het een auto-immuunziekte is waarbij het immuunsysteem eigen weefsel aanvalt. MS is een proces waarbij myeline – een vette stof die als een soort jas zenuwvezels beschermt – in de hersenen en het ruggenmerg wordt vernietigd.

Myeline kunt u vergelijken met de isolatie van elektrisch bedrading. Als dit is beschadigd kunnen signalen die langs deze zenuwen lopen worden vertraagd of zelfs worden geblokkeerd. Artsen en onderzoekers begrijpen nog steeds niet waarom de ziekte zich wel ontwikkelt bij sommige mensen en bij anderen niet. Een combinatie van risicofactoren, waaronder genetische aanleg of infecties in de kindertijd, kunnen mogelijk een rol spelen.

naar boven

Wat zijn risicofactoren voor de ontwikkeling van MS?

Er zijn een aantal risicofactoren voor de ontwikkeling van Multiple Sclerose:

• Leeftijd tussen 20 en 40 jaar

  In principe kan MS op iedere leeftijd voorkomen, maar het ontstaat het meest bij mensen in deze leeftijdsgroep.

• Sekse

  Vrouwen hebben ongeveer twee keer zoveel kans op de ontwikkeling van Multiple Sclerose dan mannen.

• Medische familiegeschiedenis

  Indien één van uw ouders of broers en zussen MS heeft, dan heeft u kans van 1 tot 3 procent op het ontwikkelen van deze aandoening. Heeft u dit niet dan heeft u kans van ongeveer 0.1 procent op het ontwikkelen van MS.

• Infecties

  Een grote variëteit van virussen koppelt men doorgaans aan Multiple Sclerose. Men onderzoekt de associatie tussen MS en het Epstein-Barr virus.

• Ras

  Mensen met een blanke huid, vooral diegenen wiens familie afkomstig is uit Noord-Europa hebben het hoogste risico op het ontwikkelen van MS. Bij mensen van Aziatische, Afrikaanse en Indiaanse afkomst komt MS beduidend minder vaak voor.

• Andere auto-immuunziekten

  Mensen met bijvoorbeeld schildklieraandoeningen, diabetes, Inflammatoire ziekten of bepaalde hart- en vaatziekten hebben een licht verhoogd risico op het ontwikkelen van MS.

naar boven

Wat zijn mogelijke complicaties van MS?

Mensen met Multiple Sclerose kunnen allerlei andere problemen ontwikkelen:

• Spierstijfheid en onvrijwillige spiersamentrekkingen
• Verlammingsverschijnselen (meestal in de benen)
• Blaasproblemen, darmproblemen en seksuele disfunctionaliteit
• Vergeetachtigheid, concentratieproblemen en andere mentale veranderingen
• Depressies
• Epilepsie

naar boven

Welk onderzoek is gebruikelijk voor de diagnose van MS?

Er zijn geen specifieke tests of onderzoeken die Multiple Sclerose kunnen aantonen bij een patiënt. De diagnose is uiteindelijk gebaseerd op het uitsluiten van andere aandoeningen die kunnen leiden tot vergelijkbare symptomen. Uw arts kan een diagnose van MS baseren op basis van een aantal onderzoeken:

• Bloedonderzoek

  Analyse van uw bloed kan helpen de aanwezigheid van een aantal infectieuze of Inflammatoire ziekten met vergelijkbare symptomen uit te sluiten. Lees meer over een bloedonderzoek.

• Lumbaalpunctie

  Bij deze procedure verwijdert de arts een klein beetje vloeistof vanuit de wervelkolom voor analyse in het laboratorium. Het monster kan afwijkingen zichtbaar maken die verband houden met MS zoals abnormale niveaus van witte bloedlichamen of eiwitten. Ook kunnen met behulp van deze procedure virale infecties worden uitgesloten.

• MRI

  Een MRI maakt met behulp van een krachtig magnetisch veld en radiogolven gedetailleerde beelden van inwendige organen. Hiermee kunnen aandoeningen die gelijksoortige symptomen als van MS kunnen veroorzaken worden uitgesloten.

Een MRI kan daarbij een indicatie van het verlies van myeline in de hersenen en het ruggenmerg onthullen. Echter dit soort letsel kan ook worden veroorzaakt door andere aandoeningen als bijvoorbeeld de ziekte van Lyme. Lees meer over de procedure bij een MRI.

Met behulp van het inbrengen van een kleurstof, waarmee laesies van de zenuwen kan worden opgespoord, is het daarbij voor de arts mogelijk te achterhalen of uw ziekte in een actieve fase is (zelfs als er geen symptomen aanwezig is. Nieuwe MRI technieken kunnen nog meer details geven over de mate van zenuwletsel en eventuele permanent myeline verlies aantonen. Nieuwe technieken zijn:

• Magnetische resonantie spectroscopie (MRS)
• Magnetisatie transfer imaging (MTI)
• Diffusion Tensor Imaging (DTI)
• Functionele MRI (fMRI)

naar boven

Welke behandelmogelijkheden zijn er voor MS?

Een behandeling van de aandoening Multiple Sclerose is er niet. De behandeling richt zich doorgaans op manieren om aanvallen (bijvoorbeeld van uitval) te beheersen, om het verloop van de ziekte te sturen of om de symptomen te behandelen. Soms zijn de symptomen zo mild dat behandeling niet nodig is.

Behandelingsmogelijkheden om MS aanvallen te beheersen:

• Corticosteroïden

  Dit is de meest voorkomende behandeling van MS. Corticosteroïden verminderen ontstekingen tijdens een terugval. Ze hebben echter wel vaak bijwerkingen zoals stemmingswisselingen, gewichtstoename en een verhoogde bloeddruk.

• Plasma uitwisseling (plasmaferese)

  Dit is vergelijkbaar met dialyse voor nierpatiënten. Dit wordt soms gedaan om ernstige terugkerende symptomen van MS te bestrijden voor mensen die niet reageren op steroïden injecties.

Behandelmogelijkheden om het verloop van de ziekte te wijzigen:

• Bèta-interferonen

  Dit type medicatie lijkt het verergeren van de symptomen van Multiple Sclerose te vertragen. Controle van de leverfunctie is noodzakelijk. Verder zijn bijwerkingen pijn, irritatie van de injectieplaats en griepachtige verschijnselen.

• Glatirameer

  Er zijn artsen die glatirameer voorschrijven om de aanval van het immuunsysteem op de myeline te blokkeren. De bijwerkingen van dit injecteerbare medicijn kunnen zijn zweetaanvallen en kortademigheid na een injectie. Pijn en irritatie van de injectieplaats en griepachtige verschijnselen zijn vaak iets minder dan bij de Interferonen.

Behandelingen om de symptomen van MS te behandelen:

• Fysiotherapie

  Een fysiotherapeut kan u rek- en strekoefeningen leren die het u gemakkelijker maken uw dagelijkse activiteiten uit te voeren.

• Spierverslappers

  Indien u pijnlijke spieren, stijve spieren en ongecontroleerde krampen in uw spieren (met name uw benen) ervaart kunnen spierverslappers helpen. Bekende bijwerkingen zijn wel slaperigheid, een droge mond en slapte van uw benen.

naar boven

Welke leefregels gelden er voor mensen met MS?

Er zijn een aantal stappen die u kunt nemen om een aantal symptomen van Multiple Sclerose te verlichten:

• Zorg voor voldoende rust

  Een veelvoorkomend symptoom van MS is vermoeidheid. Alhoewel vermoeidheid in het algemeen los staat van de mate van activiteit van de patiënt, kan rust ervoor zorgen dat u zich minder moe voelt. Daarnaast zijn er mogelijkheden om de vermoeidheid medicamenteus te beïnvloeden:
  • Amantadine: enkeloedeem, concentratie- en slaapstoornissen kunnen bijwerkingen zijn.
  • Modafinil: hoofdpijn en misselijkheid kunnen bijwerkingen zijn.
  • Methyflenidaat: hoofdpijn, moeite met inslapen, slapeloosheid, rusteloosheid kunnen bijwerkingen zijn.

• Doe aan lichaamsbeweging

  Aerobe oefening kan in geval van lichte tot matige MS een aantal voordelen bieden. Voordelen zijn onder andere een verbeterde spierkracht, evenwicht en coördinatie.

• Koel uw lichaam

  De klachten van MS verergeren vaak zodra de lichaamstemperatuur stijgt. Een koud bad of een koude douche kan uw basis lichaamstemperatuur laten dalen en de klachten verlichten.

• Eet evenwichtige voeding

  Het eten van gezonde en evenwichtige voeding kan helpen het immuunsysteem te versterken.

• Beheers en verminder stress

  Stress kan tekenen en symptomen van MS veroorzaken of verergeren. Probeer daarom te ontspannen en gebruik daarvoor de methode die het beste bij u past. (yoga, meditatie of ademhalingsoefeningen).

naar boven

Wie kunnen u helpen om te gaan met uw aandoening?

Zoals bij iedere chronische ziekte geeft het leven met Multiple Sclerose niet alleen fysieke klachten. Het leven met MS is vaak leven in een emotionele achtbaan. Hieronder vindt u enkele suggesties die u kunnen helpen om beter om te gaan met uw aandoening:

• Blijf contact houden met uw vrienden en familie
• Probeer uw hobby’s zo lang mogelijk te beoefenen
• Handhaaf uw normale dagelijkse activiteiten zo lang en zo goed mogelijk

Multiple Sclerose kan u belemmeren om de dingen te doen die u leuk vindt. Probeer met uw arts te bespreken op welke manier u toch dingen kunt blijven doen. Vergeet daarbij niet dat uw fysieke gezondheid ook van grote invloed kan zijn op uw geestelijke gezondheid. Een counselor of therapeut kan u helpen om perspectief te blijven zien en kan u ook manieren en vaardigheden leren die u helpen beter om te gaan met deze aandoening.