Wat is een hernia?

Een hernia of breuk is de uitstulping van een orgaan of weefsel uit de lichaamsholte waar het normaliter in ligt. In dit geval hebben we het over de rug- of nekhernia dat naar een probleem verwijst met een van de rubberachtige kussen (schijven) tussen de afzonderlijke botten (wervels) die opgestapeld uw ruggengraat vormen.

Een spinale schijf (wervelschijf) is vergelijkbaar met een donut met een zachte vulling. Een zachte kern is ingekapseld in een harde buitenkant. Een hernia noemt men dan ook wel een gescheurde wervelschijf. Een hernia ontstaat wanneer een deel van de zachtere kern naar buiten wordt geduwd door de hardere buitenkant.

Hierdoor kan een hernia nabijgelegen zenuwen irriteren en pijn, gevoelloosheid en zwakte veroorzaken in uw armen of benen. Echter, veel mensen ervaren geen symptomen van een hernia. Voor de meeste mensen is een operatie om de hernia te verhelpen dan ook niet nodig.

naar boven

Wat zijn de symptomen van een hernia?

U kunt een hernia hebben zonder dat u het weet. Een hernia van de wervelschijven kan soms ineens verschijnen op bijvoorbeeld röntgen beelden van de wervelkolom. Sommige hernia wervelschijven kunnen echter zeer pijnlijk zijn. De plaats van de symptomen kan verschillen, uiteraard afhankelijk van de plek van de aangedane wervelschijf. De meeste hernia problemen komen voor in de onderrug (lumbale wervelkolom), maar het komt in mindere mate ook voor in de nek (cervicale wervelkolom).

De meeste voorkomen symptomen van een rug- of nekhernia zijn:

• Pijn in armen of benen

  In het geval van een hernia in de onderrug, zult u de meest intense pijn ervaren in uw billen, dijen en onderbenen. In enkele gevallen kunt u ook pijn in uw voet ervaren. Een nekhernia zal meestal een intense pijn in uw schouders en armen opleveren. De pijn kan zich verplaatsen naar uw armen of benen als u niest, hoest of bij het verplaatsen in bepaalde houdingen.

• Gevoelloosheid en tintelingen

  Mensen met een hernia ervaren vaak gevoelloosheid of tintelingen op de plaatsen die in verbinding staan met de aangetast zenuwen.

• Slapte

  Spieren die worden aangestuurde door de aangetast zenuwen hebben de neiging zwakker te worden. U kunt daardoor struikelen en problemen ervaren bij het tillen of vasthouden van voorwerpen.

naar boven

Wat zijn de mogelijke oorzaken van een hernia?

Het scheurden van een wervelschijf (Hernia) is vaak het gevolg van een geleidelijke slijtage van de buitenkant van de wervelschijf. Men noemt dit schijf degeneratie. Met het ouder worden verlaagt het watergehalte in uw wervelschijven. Hierdoor zijn de schijven minder flexibel en meer vatbaar voor scheuren en barsten.

Bij de meeste mensen is de exacte oorzaak van hun hernia niet te bepalen. Verkeerd tillen kan een oorzaak zijn als u uw rugspieren gebruikt in plaats van uw been- en dijbeenspieren bij het tillen van grote en zware voorwerpen. In zeer zeldzame gevallen kan een ongeluk zoals een val of harde klap op de rug een hernia veroorzaken.

Wat zijn de risicofactoren voor de ontwikkeling van een hernia?

Er zijn een aantal risicofactoren die het risico op het ontwikkelen van een rug- of nekhernia kunnen verhogen:

• Leeftijd

  Hernia wervelschijven ontstaan het meest bij mensen van middelbare leeftijd en in het bijzonder bij mensen in de leeftijd tussen de 35 en 45 jaar. Degeneratie van de wervelschijven is een gevolg van het ouder worden.

• Overgewicht

  Extreem overgewicht kan extra druk geven op de wervelschijven in de onderrug.

• Overbelasting

  Mensen met fysiek zware beroepen hebben een hoger risico op rugklachten. Herhaaldelijk tillen, duwen, zijwaarts draaien verhogen ook de kans op een rughernia.

naar boven

Wat zijn de mogelijke complicaties bij een hernia?

Uw ruggenmerg loopt van niet tot helemaal tot aan het onderste gedeelte van uw wervelkanaal. Net onder uw middel scheidt het ruggenmerg zich in een groep van lange zenuwwortels (zenuwstrengen) die lijken op de staart van een paard. In hele zeldzame gevallen kan een hernia wervelschijf dit gehele gebied beïnvloeden en verschillende zenuwbannen beknellen. Dit heet het caudasyndroom (cauda equina). Om permanente spierverzwakking of verlamming te voorkomen is dan een spoedoperatie nodig.

Dringende medische hulp moet u inroepen in geval van:

• Verergerde symptomen

  Pijn, gevoelloosheid of spierzwakte kunnen zo heftig worden dat u uw normale dagelijkse activiteiten niet kunt uitvoeren.

• Blaas- en/of darmproblemen

  Mensen met het cauda equina syndroom kunnen incontinent worden of hebben moeite met plassen en zelfs met een volle blaas.

• Zadelverdoving

  Zadelverdoving is het progressief verlies van gevoel die normaal gesproken een zadel zouden raken. Dus de binnenkant van de dijen, de achterkant van de benen en het gebied rond de anus.

naar boven

Welk onderzoek is gebruikelijk voor de diagnose van hernia?

De meeste gevallen van hernia worden vastgesteld op basis van een lichamelijk onderzoek en het afnemen van uw medische geschiedenis. Indien de arts vermoedt dat een andere aandoening de symptomen verklaart of als hij wil zien welke zenuwen zijn aangetast, kan hij of zij meerdere tests voorstellen:

Beeldvormende onderzoeken

• Röntgenonderzoek

  Met behulp van alleen röntgenstraling kunnen hernia wervelschijven niet worden opgespoord, maar het kan wel andere oorzaken van rugpijn zoals een tumor, gebroken been of een infectie uitsluiten. Lees meer over röntgenonderzoek.

• Gecomputeriseerde tomografie (CT-scan)

  Een CT-scanner zendt een reeks röntgenstralen uit in vele richting en combineert deze in een gedetailleerde weergave van uw wervelkolom en de structuren er omheen. Lees meer over een CT-scan.

• Magnetische resonantie beeldvorming (MRI)

  Een sterk magnetisch veld en radiogolven gebruikt men om een beeld te krijgen van de interne structuren van het lichaam. Een MRI kan ingezet worden om de exacte locatie van de hernia te bevestigen of om te kijken welke zenuwen zijn aangetast.

• Myelogram

  Door een kleurstof in te spuiten in het ruggenmerg en dit te combineren met röntgenstralen kan men de druk op het ruggenmerg of zenuwen als gevolg van een hernia waarnemen.

• Testen van zenuwen

  Een electomyogram (EMG) meet hoe goed elektrische impulsen zich verplaatsen door zenuwbanen. Dit kan helpen om de plaats van zenuwschaden te lokaliseren.

naar boven

Welke behandelmogelijkheden zijn er voor een hernia?

De conservatieve behandeling van een rug- en nekhernia ligt met name in het vermijden van pijnlijke houdingen en het voorschrijven van pijn medicatie. Deze maatregelen kunnen bij negen van de tien mensen de symptomen verlichten. Veel mensen zien bij een conservatieve behandeling al na een maand of twee verbetering. Beeldvormend onderzoek laat dan vaak zien dat het uitpuilende of verplaatste deel van de wervelschijf krimpt wat leidt tot een verlichting van de symptomen.

• Medicijnen

  Over-the-counter (OTC) medicatie kan helpen indien u milde tot matige pijn ervaart. U moet dan denken aan Ibuprofen, Advil of Aleve. Doet dit echter altijd in overleg met uw behandelend arts. Indien de pijn niet verbetert kan uw arts voor korte tijd het gebruik van verdovende middelen zoals codeïne voorschrijven. Nadelig zijn echter bijwerkingen zoals misselijkheid, verwardheid en constipatie. Medicatie tegen zenuwpijn (gabapentin, pregabaline, tramadol etc.) kunnen pijn als gevolg van zenuwschade verlichten. Deze medicijnen hebben vaak mildere bijwerkingen dat verdovende medicijnen en worden dus relatief vaker voorgeschreven.
  Spierverslappers zoals diazepam kunnen voorgeschreven worden indien u spiersamentrekkingen ervaart van uw rugspieren of ledematen. In sommige gevallen kan de arts cortisone injecties voorstellen om ontstekingen in de omgeving van uw ruggenmerg te onderdrukken. Dit gebeurt altijd door een arts.

• Fysiotherapie

  Een fysiotherapeut kan u een juiste houding aan leren en nemen en kan u oefeningen leren om de pijn van een hernia te verminderen. Indien de pijn verbetert kan de fysiotherapeut een traject inzetten dat gericht is op het versterken en stabiliseren van de rug. Dit om toekomstige problemen te voorkomen.

• Chirurgie

  Bij een kleine groep mensen met een rug- of nekhernia is uiteindelijk een operatie nodig om de klachten te verhelpen. Uw arts kan een operatie voorstellen indien:
  • Conservatieve behandeling van de symptomen na zes weken geen resultaat oplevert.
  • Een deel van de wervelschijf losschiet en gaat drukken op een zenuw.
  • U grote moeite heeft met het uitvoeren van eenvoudige zaken zoals staan of lopen.
  Bij een operatie verwijdert de chirurg meestal alleen het uitstekende deel van de wervelschijf. In zeer zeldzame gevallen verwijdert men de gehele wervelschijf. In dat geval kan men een kunstige matige schijf plaatsen op de desbetreffende plek.

naar boven

Welke leefregels gelden er voor mensen met een hernia?

• Neem uw pijnstillers goed in

  Over-the-counter medicatie zoals Ibuprofen kan bijdragen tot het verminderen van de pijn die u heeft tengevolge van de hernia.

• Gebruik kou en warmte

  In eerste instantie kunt u koude ijspakkingen gebruiken om de pijn en ook ontstekingen te verminderen. Na een aantal dagen kunt u overschakelen naar een warme lamp om de pijn in uw rug te verzachten.

• Ga niet teveel op bed liggen

  Als u teveel op bedrust neemt kan dit leiden tot stijve gewrichten en stijve spieren. Dit kan het herstel tegenwerken. Het is beter om gedurende de dag niet langer dan 30 minuten in een comfortabele positie te rusten en vervolgens een korte wandeling te maken. Belangrijk is wel om activiteiten die belastend zijn voor uw rug te vermijden.

naar boven

Wie of wat kan mij ondersteuning bij mijn hernia?

De pijn van een rug- of nekhernia gaat vaak verder dan alleen fysieke pijn. Mensen met terugkerende herniaklachten ontwikkelen ook vaak geestelijke en emotionele problemen. Een aantal tips kunnen daarbij misschien helpen.

• Erken dat u pijn heeft

  Ontkennen van chronische pijn kan het eigenlijk alleen nog maar erger maken. Zonder deze erkenning kunt u ook geen maatregelen nemen om de pijn te verlichten.

• Houdt stress onder controle

  Stress verergert meestal de pijn. Diepe ademhalingsoefeningen en bepaalde ontspanningstechnieken kunt u proberen als uw stress niveau begint te stijgen.

• Probeer pijn triggers te herkennen

  Bepaalde activiteiten of gedragingen kunnen uw pijn verergeren. Als u weet welke, dan kunt u ze voorkomen en beperken.

naar boven

Hoe kunt u een hernia voorkomen?

Er zijn een aantal zaken die kunnen helpen bij het voorkomen van een hernia:

• Oefening

  Het versterken van uw basis spierkracht kan helpen bij het stabiliseren en ondersteunen van uw wervelkolom. Overleg met uw arts welke sporten u kunt beoefenen.

• Neem een goede houding aan

  Een goede houding vermindert de druk op de wervelkolom en ook de wervelschijven. Een rechte rug bij het zitten en het op de goede manier tillen van zware voorwerpen kunnen veel rugklachten voorkomen.

• Zorg voor een gezond gewicht

  Overgewicht verhoogd de druk op de wervelkolom en de wervelschijven. Hierdoor zijn deze meer vatbaar voor een hernia.