Wat is de ziekte van Parkinson?

De ziekte van Parkinson is een progressieve aandoening van het zenuwstelsel die de lichamelijke beweging beïnvloedt. Het is een ziekte die zich geleidelijk ontwikkelt en begint met een nauwelijks merkbare trilling in één hand. Terwijl deze schudbeweging misschien wel het bekendste symptoom is van de ziekte van Parkinson, veroorzaakt de ziekte ook vaak een vertraging of bevriezing van een beweging.

Familie en vrienden kunnen tekenen van Parkinson herkennen als uw gezicht weinig of geen expressie vertoont en als uw armen niet zwaaien tijdens het lopen. Daarbij gaan mensen met deze aandoening vaak zachter praten en mompelen. De symptomen van Parkinson verergeren normaal gesproken naarmate de ziekte vordert.

Parkinson is een ongeneeslijke ziekte, maar er zijn veel verschillende medicijnen om de symptomen te behandelen. In enkele gevallen kan de arts een operatie adviseren.

naar boven

Wat zijn de symptomen van de ziekte van Parkinson?

Symptomen van de ziekte van Parkinson variëren sterk van persoon tot persoon. De eerste verschijnselen van aandoening zijn vaak subtiel en kunnen onopgemerkt blijven. De symptomen manifesteren zich in eerste instantie vaak aan één zijde en blijven vaak aan die zijde ook het ergst in een verder stadium. Verdere symptomen van de ziekte van Parkinson kunnen zijn:

• Tremor

  Tremor staat voor het voor Parkinson karakteristieke schudden van de hand. Het heen en weer wrijven van de duim en wijsvinger in rust is kenmerkend voor deze aandoening. Niet iedereen met Parkinson ervaart deze schudbewegingen.

• Vertragende beweging

  Na verloop van tijd kan de ziekte van Parkinson uw vermogen verminderen om vrijwillig een vrijwillige beweging te starten. Zelfs de meest eenvoudige taken worden moeilijk en tijdrovend. Bij het lopen worden de stappen korter wat uiteindelijk resulteert in schuifelen. Ook kan het gevoel ontstaan dat uw voeten bevriezen en het is moeilijk is een eerste stap te zetten.

• Verstijfde spieren

  Stijfheid van de spieren kan voorkomen in elk lichaamsdeel. De stijfheid kan zo heftig worden dat het bereik van uw beweging wordt beperkt door de pijn die ontstaat. Het eerste teken is als uw armen niet meer zwaaien bij het lopen.

• Verminderd evenwicht en een slechte houding

  Uw kunt als gevolg van de ziekte van Parkinson voorovergebogen gaan lopen. Ook kunnen er evenwichtsproblemen ontstaan. Dit gebeurt meestal in een later stadium van de ziekte.

• Verlies van routinematige bewegingen

  Een aantal onbewuste handelingen zoals knipperen, armzwaaien en glimlachen doen de meeste mensen automatisch. Bij de ziekte van Parkinson verminderen deze handelingen en kunnen ze zelfs helemaal verloren gaan. Sommige mensen krijgen een starende uitdrukking en anderen krijgen een permanentie vrolijke gezichtsuitdrukking.

• Spraakverandering

  Spraakproblemen zijn een bekend symptoom van de ziekte van Parkinson. U kunt zachter gaan spreken of sneller en met een monotone stem gaan praten. Ook herhaling van woorden en aarzeling voor het spreken zijn bekende tekenen.

• Dementie

  In een later stadium van de ziekte van Parkinson ontwikkelen sommige mensen problemen met het geheugen en helderheid van geest.

naar boven

Wat zijn mogelijke oorzaken van de ziekte van Parkinson?

De exacte oorzaken van de ziekte van Parkinson zijn onbekend, maar er lijken een aantal factoren een belangrijke rol te spelen bij de ontwikkeling van de ziekte van Parkinson.

• Genetische aanleg

  Men vermoedt dat specifieke genetische afwijkingen een rol spelen bij de ziekte van Parkinson.

• Milieu triggers

  Blootstelling aan toxische stoffen of bepaalde virussen kunnen leiden tot symptomen en tekenen van de ziekte van Parkinson.

• Tekort aan dopamine

  Veel symptomen van de ziekte van Parkinson kunnen het gevolg zijn van het ontbreken van dopamine, een chemische boodschapper in de hersenen. Dit gebeurt doordat hersencellen die dopamine produceren afsterven of zijn aangetast.

Overige mogelijke oorzaken van de ziekte van Parkinson

Mensen met de ziekte van Parkinson hebben schade aan de zenuwuiteinden die de belangrijke stof Noradrenaline aanmaken. Noradrenaline is eveneens een belangrijke chemische boodschapper die een rol speelt bij het reguleren van het autonome zenuwstelsel dat bijvoorbeeld de bloeddruk in het lichaam regelt.

naar boven

Wat zijn risicofactoren voor de ontwikkeling van Parkinson?

Er zijn een aantal risicofactoren die de kans op het ontwikkelen van de ziekte van Parkinson vergroten. Dit zijn onder andere:

• Leeftijd

  Jongvolwassenen hebben zelden de ziekte van Parkinson. Het ontstaat vaak op middelbare leeftijd of later . Het risico neemt toe met het ouder worden.

• Erfelijkheid

  Indien u een dichtbijstaand familielid heeft met de ziekte van Parkinson, vergroot dat de kans dat u ook de ziekte van Parkinson kunt ontwikkelen. Het risico is echter nog steeds niet meer dan ongeveer 5 procent.

• Sekse

  Mannen hebben meer risico op de ontwikkeling van de ziekte van Parkinson dan vrouwen.

• Giftige stoffen

  Langdurige blootstellen aan bijvoorbeeld pesticiden geeft een licht verhoogd risico op de Parkinson.

naar boven

Wat zijn de mogelijke complicaties bij de ziekte van Parkinson?

De ziekte van Parkinson geeft vaak bijkomende problemen en complicaties. Bekende problemen zijn:

• Depressie

  Mensen met de ziekte van Parkinson lijden vaak aan depressies. Het niet meer volledig deel kunnen nemen aan het dagelijks leven kan leiden tot depressieve gedragsuitingen.

• Slaapproblemen

  Mensen met de ziekte van Parkinson kunnen vaak moeilijk in slaap vallen en worden vaak ’s nachts meerdere malen wakker. Ook plotselinge slaapaanvallen kunnen overdag plaatsvinden.

• Problemen met kauwen en slikken

  De kauwspieren functioneren als gevolg van de ziekte van Parkinson minder, waardoor (met name in later stadia) slikken en kauwen in negatieve zin beïnvloed worden.

• Plasproblemen

  De ziekte van Parkinson kan zowel urine incontinentie als urine retentie (moeite met plassen) veroorzaken. Bepaalde medicijnen voor de behandeling van Parkinson kunnen deze bijwerkingen in de hand werken.

• Constipatie

  Veel mensen met Parkinson krijgen problemen met het ontlasten. Het spijsverteringskanaal werkt langzamer wat constipatie als gevolg kan hebben. Ook is obstipatie een bekende bijwerking van Parkinson medicatie.

• Seksuele problematiek

  Seksuele verlangens kunnen afnemen als gevolg van de ziekte van Parkinson. Dit kan voortkomen uit een combinatie van zowel lichamelijke als geestelijke factoren.

• Andere medicinale bijwerkingen

  Sommige medicatie voor de ziekte van Parkinson kan tot een aantal andere complicaties leiden. Bekend zijn onvrijwillige trek- of schokbewegingen in armen of benen, hallucinaties en bloeddrukdaling bij het opstaan.

naar boven

Welk onderzoek is gebruikelijk voor de diagnose van Parkinson?

Er zijn geen onderzoeken of test die een definitieve diagnose voor de ziekte van Parkinson kunnen aantonen. Het is dus moeilijk om Parkinson in een vroeg stadium op te sporen. Daarnaast kunnen een aantal symptomen van Parkinson veroorzaakt worden door vele andere soorten problemen. Andere neurologische aandoeningen, toxinen (giftige stoffen), hoofdletsel en soms zelfs medicijnen kunnen leiden tot Parkinson symptomen.

Een diagnose van de ziekte van Parkinson is in de regel gebaseerd op uw medische voorgeschiedenis en een neurologisch onderzoek:

Medische geschiedenis

Uw zal als onderdeel van een anamnese informatie willen verzamelen over uw medicijngebruik en of u familieleden heeft of heeft gehad met de ziekte van Parkinson.

Neurologisch onderzoek

De neuroloog zal uw loop- en coördinatievermogen beoordelen in een eerste onderzoek. Ook zult u een aantal eenvoudige handbewegingen moeten uitvoeren.

De diagnose van Parkinson is het meest aannemelijk indien:

• U Twee of meer van de drie typische Parkinson symptomen heeft. Bijvoorbeeld tremor, vertragende beweging en spierstijfheid.
• De symptomen zich in eerste instantie slechts aan één zijde van het lichaam manifesteren.
• De tremor zich meer manifesteert in een rusttoestand. Bijvoorbeeld als u uw handen laat rusten op uw schoot.
• De symptomen afnemen bij het toedienen van een Parkinson medicijn genaamd levodopa.

naar boven

Wat zijn de behandelmogelijkheden voor de ziekte van Parkinson?

Er bestaat tot op heden nog geen medicijn voor de ziekte van Parkinson. Er is echter wel medicatie die kan helpen bij het controleren van een aantal symptomen van de ziekte van Parkinson. Soms kan een operatie nuttig zijn. Uw arts kan u een aantal adviezen geven om uw leefstijl aan te passen, om fysiotherapie te gaan doen of om een gezond dieet te volgen.

• Medicijn voor de ziekte van Parkinson

  Er zijn medicijnen die kunnen helpen bij het beheersen van bijvoorbeeld problemen met lopen, tremor of verstijfde spieren. Uw arts kan een aantal medicijnen voorschrijven zoals onder andere:

  • Levodopa

    Levodopa is het meest effectieve Parkinson medicijn. Meestal neemt de patiënt dit in in pilvorm waarna het in de hersenen wordt omgezet in dopamine. Levodopa combineert men met cardidopa. Dat is nodig om te voorkomen dat het medicijn voordat het de hersenen bereikt al wordt omgezet in dopamine.

  • Dopamine-agonisten

    In tegenstelling tot levodopa zijn dit medicijnen die niet worden omgezet in dopamine. In plaats daarvan bootsen zij de werking van dopamine na door neuronen in de hersenen te laten reageren alsof dopamine aanwezig is.

  • MAO-remmers B

    Deze typen geneesmiddelen helpen bij het voorkomen van de afbraak van zowel natuurlijke als door levodopa gevormde dopamine.

• Fysiotherapie

  Lichamelijke beweging is belangrijk voor de algemene gezondheid maar ook zeker voor het behoud van lichaamsfuncties bij de ziekte van Parkinson. Daarnaast kan fysiotherapie helpen bij het verbeteren van uw mobiliteit, het bereik van uw bewegingen en het behouden van uw spierkracht. Ook kan een fysiotherapeut u leren een uw manier van lopen en uw balans te verbeteren.

• Operatie

  Diepe hersenstimulatie is een chirurgische ingreep die wordt gebruikt om de ziekte van Parkinson te behandelen. Bij deze ingreep implanteert met een elektrode in de diepe delen van de hersenen. Deze elektrode geeft elektrische pulsen die worden gestuurd door een pacemakerachtig apparaat onder de huid in de borst. Deze behandelvorm wordt meestal gebruikt voor mensen met een vergevorderde vorm van Parkinson. Het is vooral een effectieve behandeling gebleken tegen tremor.

naar boven

Welke leefregels gelden er voor mensen met Parkinson?

Als u bent gediagnosticeerd met de ziekte van Parkinson is het belangrijk nauw contact te houden met de behandelend arts. Het goed naleven van het behandelplan biedt de meeste verlichting met de minste bijwerkingen. Bepaalde veranderingen in leefstijl kunnen u helpen het leven met de ziekte van Parkinson gemakkelijker te maken:

• Eet gezond

  Eet evenwichtige voeding dat veel fruit, groenten en volle granen bevat.

• Wandel voorzichtig

  De ziekte van Parkinson kan uw balans verstoren. Het is belangrijk om niet te snel te bewegen en een goede houding aan te nemen bij het lopen. Het beste is om rechtop te staan.

• Probeer niet te vallen

  In latere stadia van de ziekte van Parkinson kunt u gemakkelijker vallen. Probeer daarom niet met uw lichaam over uw voeten te hangen bij het lopen. Vermijd daarnaast veel leunen en hou het zwaartepunt van uw lichaam boven uw voeten. Probeer daarnaast geen zware voorwerpen te dragen en niet achteruit te lopen.

• Aankleden

  Aankleden is voor mensen met de ziekte van Parkinson een hele frustrerende activiteit . De fijne motoriek is verdwenen en daardoor kan het dichtritsen van een jas al heel moeilijk zijn. Neem daarom ruim de tijd bij het aankleden en kies kleding die gemakkelijk aan en uit gaat. Eenvoudige jurken, broeken met elastische banden en kleding met klittenband in plaatst van knopen kan al heel erg helpen.

naar boven

Hoe kunt u Parkinson voorkomen?

Omdat de oorzaak van de ziekte van Parkinson niet bekend is, zijn er geen direct maatregelen die u kunt nemen om de ziekte te voorkomen. Men vermoedt wel dat cafeïne (zoals koffie, thee en cola) het risico op het ontwikkelen van de ziekte van Parkinson kan verminderen.